Polscy uczniowie nie najlepiej radzą sobie z obsługą komputerowych narzędzi biurowych, a także mediów społecznościowych. Znacznie lepiej idzie im rozwiązywanie złożonych zadań, które wymagają logicznego myślenia – wynika z ogólnopolskiego sprawdzianu kompetencji cyfrowych IT Fitness Test, który po raz trzeci został przeprowadzony w szkołach. Średnie rezultaty są gorsze niż te sprzed roku i stawiają nasz kraj na końcu stawki z państw regionu biorących udział w projekcie. Uczniowie z liceów i techników w Polsce znali odpowiedź na zaledwie co trzecie pytanie, a z podstawówek dobrze poradzili sobie z połową zadań.
IT Fitness Test to projekt branży cyfrowej, którego celem jest sprawdzenie umiejętności cyfrowych uczniów i nauczycieli z Polski, Czech i Słowacji. W naszym kraju odpowiada za niego – przy wsparciu ministra cyfryzacji, minister edukacji oraz resort rozwoju i technologii – Związek Cyfrowa Polska.
W tym roku uczniowie i nauczyciele mieli możliwość podejścia do cyfrowego sprawdzianu przez niemal siedem miesięcy – od kwietnia do końca października. Finalnie wzięła w nim rekordowa liczba uczestników – niemal 45 tys. – Jesteśmy bardzo zadowoleni z frekwencji. Mniej jednak zachwycają nas rezultaty, które powinny są alarmem ostrzegawczym dla państwa i osób odpowiedzialnych za cyfrową edukację w naszym kraju – mówi Michał Kanownik, prezes Cyfrowej Polski. – Nie sprawdzaliśmy wiedzy, tylko kompetencje dotyczące rozwiązywania bardzo praktycznych problemów, takich jak umiejętność posługiwania się kolejowym rozkładem jazdy czy rozróżnienia prawdy od tzw. fake newsów. Wydawałoby się, że pokolenie cyfrowych tubylców powinno sobie doskonale poradzić z takimi zadaniami. Wyniki IT Fitness Test pokazują jednak, że jest wciąż wiele obszarów kompetencyjnych, które wymagają uzupełnienia i poświęcenia większej uwagi w procesie nauczania – zauważa ekspert.
Do testu podchodzili dzieci i młodzież uczęszczająca do szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Podobnie jak w poprzednich edycjach, tak i tym razem lepiej poradzili sobie młodsi uczniowie, osiągając średni wynik na poziomie 46 proc. Rezultat testu dla szkół ponadpodstawowych wyniósł natomiast tylko 36 proc. Jak zauważają eksperci Cyfrowej Polski analizujący rokrocznie odpowiedzi, widać pewną stałą tendencję w naszym kraju w tym obszarze. Od trzech lat, od kiedy prowadzony jest sprawdzian, wyniki dla podstawówek utrzymują się niemal na tym samym poziomie i nie ulegają poprawie (45 proc. w 2022 roku i 46 proc. w 2023 r.). Niepokoją rezultaty uczniów szkół ponadpodstawowych, gdzie notowane są gorsze oceny (rok wcześniej rezultat było o 7 pkt proc. lepszy).
Co więcej – w porównaniu z wynikami osiągniętymi przez czeskich i słowackich rówieśników, polska młodzież też nie wypada najlepiej. Średni wynik dla szkół podstawowych jest o 6 pkt proc. gorszy niż na Słowacji i 2 pkt proc. niż w Czechach. Natomiast młodzież ze słowackich placówek ponadpodstawowych osiąga wyniki lepsze o 9 pkt proc. lepsze niż Polacy, Czesi są lepsi w tym obszarze o 4 pkt proc.
Młodzież nie radzi sobie dobrze… z mediami społecznościowymi
O tym, z czym polscy uczniowie radzą sobie najlepiej, a z czym najgorzej, dobrze świadczy podział sprawdzianu na kategorie. Autorzy testu podzielili pytania na pięć części: „internet”, „bezpieczeństwo i systemy komputerowe”, „złożone zadania”, „narzędzia biurowe” oraz „sieci społecznościowe”. Najlepiej wypadły zadania z dość ogólnej kategorii poruszania się po sieci. Lepszy też rezultat niż rok wcześniej uczniowie osiągnęli przy pytaniach wymagających logicznego myślenia. Z kolei najgorzej wypadły zadania z zakresu odpowiedniego używania narzędzi biurowych oraz mediów społecznościowych.
– Wyniki testu pokazują, że polska młodzież tylko pobieżnie wie, jak wykorzystywać sieci społecznościowe, a także komputerowe narzędzia biurowe i usługi cyfrowe. W tym roku zadaliśmy pytania dotyczące między innymi korzystania z cyfrowego kalendarza czy komunikatorów internetowych. Wszystko to niezwykle popularne narzędzia, a jednak z umiejętnością posługiwania się nimi nie jest najlepiej – dodaje Michał Kanownik.
Uwagę zwracają rezultaty dotyczące bezpieczeństwa cyfrowego. O ile kompetencje uczniów szkół podstawowych w tym obszarze nie zmieniły się w porównaniu do badania sprzed roku (51 proc. poprawnych odpowiedzi) to gorsze rezultaty osiągnięto w liceach i technikach – tylko 34 proc. poprawnych odpowiedzi (przy wyniku 48 proc. w zeszłym roku).
Polskie miasta dołączyły do projektu
Jak podają organizatorzy, biorąc pod uwagę ostateczne wyniki, odfiltrowano testy niedokończone. Dzięki temu nie są brane pod uwagę rezultaty uczestników, którzy poddali się już na starcie. Dodatkowo miarodajność testów sprawdza podział wyników na regiony. Zdecydowanie najlepsze rezultaty osiągnęli uczestnicy sprawdzianu z województwa podlaskiego (w obu kategoriach wiekowych). Najgorsze wyniki zanotowano wśród uczniów szkół podstawowych pochodzących z województwa lubuskiego oraz wśród szkół ponadpodstawowych z województwa świętokrzyskiego.
Cyfrowa Polska podkreśla, że właśnie regiony i miasta stały się kluczem do osiągnięcia wysokiej frekwencji, co pozwoliło organizatorom przebadać większą grupę uczniów. – W tym roku postawiliśmy na współprace regionalne. Zawarliśmy porozumienie z kilkoma samorządami, organizując dodatkowe konkursy i promując IT Fitness Test w konkretnym mieście lub województwie – mówi Michał Kanownik. Taką współpracę zwarto między innymi z władzami Dzielnicy Bielany w Warszawie, Krakowa, Łodzi, Olsztyna, Poznania, Rzeszowa, Tarnowa, Włocławka oraz województwa śląskiego.
Co dalej? Eksperci Cyfrowej Polski przeprowadzają właśnie analizę wyników. Docelowo powstanie szczegółowy raport wraz z rekomendacjami. Dokument otrzyma między innymi kierownictwo Ministerstwa Edukacji oraz Ministerstwa Cyfryzacji. Dzięki szczegółowej wiedzy, nad czym należy jeszcze popracować, będzie można lepiej przygotować plan nauczania kompetencji cyfrowych w polskich szkołach.
IT Fitness Test wsparli w tym roku Minister Cyfryzacji, Minister Edukacji, a także Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Projekt odbywał się również dzięki pomocy partnerów technologicznych – firm Acer, AMD, Dell, Google for Education, HP, iSpot, Lenovo oraz Samsung.
Zapoznaj się z pełnymi wynikami IT Fitness Test 2024 tutaj.