Związek Cyfrowa Polska skierował do Kancelarii Premiera swoje stanowisko w związku z rządowymi planami wprowadzenia zmian w Kodeksie cywilnym dotyczących m.in. wykorzystywania podpisu elektronicznego. Organizacja proponuje wprowadzenie nowej „szczególnej formy dokumentowej” i przestrzega przed zmianami, które mogą obniżyć bezpieczeństwo cyfrowe e-podpisu.
Rządowe plany dotyczące zmian w Kodeksie cywilnym obejmują swoim zakresem elektroniczne formy czynności prawne. Zdaniem Cyfrowej Polski nowelizacja będzie miała fundamentalne znaczenie dla polskiego prawa, w szczególności stosunków cywilnoprawnych oraz kwestii dowodowych w postępowaniach sądowych. Dlatego organizacja uważa, że niezbędna jest poważna dyskusja nad proponowanymi zmianami. Jej pismo w tej sprawie trafiło w tym tygodniu do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Możliwe odejście od wysokich standardów bezpieczeństwa cyfrowego
W opinii Związku Cyfrowa Polska, proponowane przez rząd zmiany, choć są istotne, mogą stanowić niebezpieczny precedens, który będzie prowadził do odejścia od obecnych trendów związanych z cyberbezpieczeństwem. – Projektodawca wskazuje w uzasadnieniu założeń planowanego projektu, że w stosunkach cywilno-prawnych, z punktu widzenia bezpieczeństwa, wystarczająca wydaje się weryfikacja na poziomie wymaganym dla zaawansowanego podpisu elektronicznego. Jest to ewidentna koncepcja równania w dół, obniżania standardów i wymogów, na dodatek w tak szczególnym momencie, gdy projekt unijnego rozporządzenia eIDAS2 zaostrza wymagania dotyczące identyfikacji – podkreśla dr hab. Dariusz Szostek, prof. Uniwersytetu Śląskiego z Rady Ekspertów Cyfrowej Polski.
Organizacja w piśmie do rządu wskazuje ponadto, że dziś powszechność wykorzystania kwalifikowanego podpisu elektronicznego nie ma miejsca nawet w obrocie profesjonalnym, bowiem nawet w środowisku prawniczym nadal wiele osób nie rozróżnia skutków prawnych użycia podpisu bankowego, podpisu zaufanego, podpisu osobistego czy kwalifikowanego. Cyfrowa Polska obawia się, że projektowana zmiana Kodeksu cywilnego nie tylko nie zmieni tej sytuacji, ale wręcz ją pogorszy.
W piśmie przesłanym do Kancelarii Premiera, Związek odnosi się również do propozycji zrównania podpisu własnoręcznego z podpisem osobistym. Choć rozwiązanie to na pierwszy rzut oka jest bardzo atrakcyjne i w teorii daje szansę na szerokie wykorzystanie podpisu osobistego, który jest osadzony w nowych dowodach osobistych, to po dogłębnej analizie eksperci Cyfrowej Polski twierdzą, że taka zmiana nie wygląda wcale optymistyczne. Powód? W ten sposób rząd rezygnuje z wysokiego poziomu bezpieczeństwa. – Nie wiadomo, jak będzie kształtowała się odpowiedzialność za wadliwe działanie podpisu osobistego. A przecież w zakresie kwalifikowanego podpisu elektronicznego jest ona rygorystycznie uregulowana – zauważa dr hab. Dariusz Szostek.
Propozycje branży cyfrowej
Cyfrowa Polska proponuje, by rząd wprowadził nieco inne rozwiązania. Przede wszystkim organizacja jest za wprowadzeniem kwalifikowanego podpisu elektronicznego do dowodu osobistego. Takie rozwiązanie, w opinii dr hab. Dariusza Szostka, byłoby optymalne i ułatwiłoby zawieranie umów w formie elektronicznej. Związek proponuje też wprowadzenie nowej formy dla czynności prawnej, nazwanej roboczo „szczególną formą dokumentową”. Będzie ona miała niższe wymagania niż elektroniczna forma czynności prawnej, natomiast silniej będzie zabezpieczona od „zwykłej” formy dokumentowej.
Dr hab. Dariusz Szostek przypomina, że aktualnie obowiązująca forma dokumentowa może być różna: począwszy od przesłania maila, na podstawie którego można ustalić osobę składającą oświadczenie, po użycie zaawansowanego podpisu elektronicznego. Dowód z dokumentu opatrzonego podpisem zaawansowanym (a takim jest podpis osobisty) jest znacznie wyższy od dowodu z dokumentu sporządzonego w formie dokumentowej, opartej o login, hasło czy też SMS bądź e-mail. – Obniżenie wymogów dotyczących formy powinno zostać wprowadzone do wybranych, dokładnie przeanalizowanych sytuacji prawnych, w tym umów, ale nie tylko. Proponujemy wprowadzenie odpowiedniej modyfikacji przepisów postępowania cywilnego oraz wprowadzenie domniemań prawnych powiązanych z nową formą – podkreśla ekspert Cyfrowej Polski.