W piątek, 11 września 2015 roku, Sejm przyjął finalną wersję nowej Ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Przedmiotowa Ustawa dokonuje implementacji nowej Dyrektywy UE w sprawie WEEE i dokonuje kilku modyfikacji obecnie obowiązujących przepisów pod kątem walki z szarą strefą. Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2016 roku.
Nowa ustawa reguluje m.in.:
Odpowiedzialność za gospodarowanie odpadami
Zgodnie z nowymi przepisami to producent/wprowadzający sprzęt będzie ponosił pełną odpowiedzialność za gospodarowanie odpadami, które powstają z produktów wprowadzanych przez niego na krajowy rynek, również wtedy gdy obowiązki te będą realizowane za pośrednictwem organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
Niezapowiedziane kontrole
Ustawa zawiera także przepisy zmieniające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej regulującą kwestie niezapowiedzianych kontroli podmiotów gospodarczych. Zgodnie z nimi Inspekcja Ochrony Środowiska, marszałek województwa oraz starosta będą mieli możliwość dokonania kontroli zbierającego i przetwarzającego zużyty sprzęt oraz prowadzącego recykling i inne niż recykling procesy odzysku odpadów powstałych ze zużytego sprzętu bez konieczności wcześniejszej zapowiedzi tej kontroli. Celem zmiany jest zmniejszenie występujących nieprawidłowości na rynku gospodarowania zużytym sprzętem.
Łatwiejsze pozbywanie się elektroodpadów
W ustawie znalazły się także przepisy zobowiązujące duże sklepy (powyżej 400 m2 powierzchni poświęconej sprzedaży sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych) do nieodpłatnego przyjęcia małogabarytowego zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych (żaden z jego zewnętrznych wymiarów nie może przekraczać 25 cm), bez konieczności zakupu nowego urządzenia. Ponadto, użytkownik będzie mógł nieodpłatnie zwrócić sklepowi zużyty sprzęt (np. lodówkę lub pralkę) w miejscu dostawy nowo zakupionego sprzętu (brak opłaty za transport odpadu), o ile zużyte urządzenie jest tego samego rodzaju.
Demontaż bezpieczny dla ludzi i środowiska
Nowe przepisy mają przyczynić się do zwiększenia masy zbieranego zużytego sprzętu, a tym samym do osiągania przez Polskę minimalnych poziomów zbierania tych odpadów, ich odzysku oraz przygotowania do ponownego użycia i recyklingu. Ponadto, mają doprowadzić do prowadzenia bezpiecznego dla zdrowia ludzi i środowiska demontażu, a także recyklingu i innych form odzysku odpadów powstałych po jego demontażu. Przepisy ustawy zakazują bowiem zbierania niekompletnego zużytego sprzętu oraz części pochodzących z niego podmiotom innym niż wymienione w ustawie. Ma to ograniczyć nielegalny demontaż zużytego sprzętu w celu sprzedaży pewnych jego elementów do punktów skupu złomu.
Nowe grupy odpadów
Zgodnie z nowymi przepisami, od stycznia 2018 r., zostanie wprowadzony podział sprzętu elektrycznego i elektronicznego na 6 grup (do końca 2017 r. nadal będzie obowiązywał dotychczasowy podział na 10 grup).
Poziomy zbierania zużytego sprzętu
W zakresie poziomów zbierania zużytego sprzętu ustawa zakłada, że w latach 2016-2020 poziom ten wynosić będzie nie mniej niż 40% sprzętu wprowadzonego w 3 poprzednich latach, a od 2021 r. – 65% sprzętu wprowadzonego w 3 poprzednich latach lub 85% wytworzonego zużytego sprzętu. Minister Środowiska w drodze Rozporządzenia doprecyzuje, którą metodologie ustalania targetu zbiórki będziemy stosowali w Polsce. Natomiast poziomy odzysku i recyklingu zostaną zwiększone o 5% w stosunku do obecnie obowiązujących.
Inne zmiany
Nowe przepisy wprowadzają również definicję nowego podmiotu na rynku sprzętu i zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego – autoryzowanego przedstawiciela. Będą go mogli wyznaczyć w Polsce producenci, którzy nie mają siedziby na terenie naszego kraju, a wprowadzają na rynek polski swoje produkty. Przedstawiciel ten będzie wykonywać obowiązki producenta określone ustawą dla wprowadzającego sprzęt za pośrednictwem organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
W ustawie przewidziano przepisy dotyczące przemieszczania używanego sprzętu, co do którego zachodzi podejrzenie, że jest zużytym sprzętem, w celu ograniczenia nielegalnego transportu odpadów (deklarowanych jako sprawny sprzęt). Przewożący taki sprzęt będzie zobowiązany okazać dokumenty poświadczające, że jest to transport produktów, a nie odpadów.
Zawarto również rozwiązania dotyczące audytu zewnętrznego. Jego celem będzie sprawdzanie, czy organizacje odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz prowadzący zakłady przetwarzania przestrzegają prawo ochrony środowiska, w szczególności w zakresie gospodarowania zużytym sprzętem. Rozwiązanie to zapewni rzetelne i obiektywne sprawdzanie wiarygodności danych zawartych w dokumentach ewidencyjnych, celnych i fakturach
.