7,6 pkt na dziesięciostopniowej skali – na tyle oceniają polscy nauczyciele stopień cyfryzacji polskiej edukacji. Na ich ogólną ocenę wpływają między innymi kwestie związane z dostępem do sprzętu technologicznego i łącza internetowego w szkole. Nauczyciele oczekują dalszego doposażania placówek oświatowych w nowoczesne technologie i oprogramowania edukacyjne, a także szkoleń z ich wykorzystywania. Większość szkół liczy też na rozwiązanie problemu z internetem, do którego dostęp wciąż mają utrudniony – wynika z badania przeprowadzonego na zlecenie polskiej branży cyfrowej.
Postęp transformacji cyfrowej polskiej szkoły został zbadany przez ośrodek ARC Rynek i Opinia wśród reprezentatywnej grupy 300 nauczycieli i dyrektorów szkół na potrzeby raportu „Cyfrowa Szkoła 4.0” przygotowanego przez ekspertów Związku Cyfrowa Polska. Opracowanie opisuje dokładnie obecne wyzwania w cyfryzacji szkół, podaje pozytywne przykłady z innych państw i wskazuje na rekomendacje działań w tym zakresie.
Wysoka ocena, mimo trudności ze sprzętem i internetem
Większość z badanych nauczycieli wysoko oceniła poziom ucyfrowienia szkół. Bardzo dobre noty dla tego procesu dało 60 proc. z nich (na poziomie 8-10 punktów w dziesięciostopniowej skali). Jednak ci z nauczycieli, którzy ocenili postęp transformacji cyfrowej nieco niżej (5-7 punktów), najczęściej zwracali uwagę na przestarzały sprzęt w szkole, w których uczą (co czwarty z nich), a także problemy z dostępem do sprzętu komputerowego (17 proc.) i wyzwania związane z internetem (16 proc.). W ocenie nauczycieli i dyrektorów lepszy dostęp do sprzętu mają uczniowie szkół podstawowych niż uczniowie szkół ponadpodstawowych. Na obu poziomach edukacji lepiej oceniany jest też dostęp do sprzętu i oprogramowania dla nauczycieli niż ten, jaki posiadają uczniowie.
Nauczyciele korzystają z technologii, lecz potrzebują wsparcia
W badaniu wykazano, że prawie wszyscy nauczyciele w swojej pracy dydaktycznej wykorzystują interaktywne tablice oraz projektory oraz włączają do programu nauczania różnorodne formy multimedialne. Dziewięciu na dziesięciu nauczycieli korzysta także z platform e-learningowych do dostarczania materiałów edukacyjnych lub innych platform czy aplikacji edukacyjnych zapewniających lekcje i gry edukacyjne. Połowa z nich używa platform służących do oceny pracy uczniów online.
W kontekście wsparcia pracy dydaktycznej największe oczekiwania i zapotrzebowanie nauczycieli zgłaszają w zakresie zakupu licencji na specjalistyczne oprogramowanie edukacyjne (76%) oraz szkolenia z zakresu nowoczesnych technologii edukacyjnych (75%). Większość badanych wyraziło także oczekiwanie wsparcia w zakresie proponowanych scenariuszy lekcji, które efektywnie wykorzystują technologię, w rozwoju infrastruktury szkolnej oraz w dostępie do bibliotek cyfrowych. Dużym zainteresowaniem cieszyłaby się dodatkowa pomoc w kwestii warsztatów dotyczących skutecznych metod nauczania online (59%), dostępu do platform e-learningowych (58%) czy pomocy w adaptacji programów nauczania do środowiska online (55%). – Cyfrowa transformacja oświaty powinna być traktowana jako proces strategiczny i priorytetowy. Choć podstawowym elementem tego procesu musi być dalsze doposażenie szkół w nowoczesne rozwiązania technologiczne, a także zapewnienie wydajnej łączności z internetem, to równie istotna okazuje się poprawa świadomości i edukacja nauczycieli z zakresu wykorzystywania nowych technologii w procesie edukacji – komentuje Michał Kanownik, prezes Związku Cyfrowa Polska na zlecenie, którego powstało badanie.
Potrzeba rozwoju kompetencji cyfrowych
Nauczyciele w badaniu dla Cyfrowej Polski pytani byli również o najważniejsze kompetencje cyfrowe, jakie ich zdaniem powinni posiąść uczniowie w czasie nauki. Wskazywali przede wszystkim na umiejętność efektywnego wyszukiwania informacji, ich selekcji oraz oceny (89 proc. ankietowanych), a także umiejętności samokształcenia i samodzielnego uczenia się (85 proc. uczestników badania). W ocenie nauczycieli, w szkołach podstawowych warto uczyć także obsługi komputerowych narzędzi biurowych (programów tekstowych, arkuszy kalkulacyjnych etc.). Jak zauważa Michał Kanownik, oczekiwania te wpisują się w wyniki testu kompetencji cyfrowych IT Fitness Test, który branża cyfrowa prowadzi w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych od dwóch lat. – Polscy uczniowie uzyskują w naszym badaniu rezultaty dalekie od satysfakcjonujących. Najgorsze wyniki obserwujemy w kategorii obsługi cyfrowych narzędzi biurowych, a zdolności te są dziś przecież absolutnie niezbędne na rynku pracy i w życiu codziennym. Ten obszar wymaga naszej uwagi pracy – podkreśla Michał Kanownik, prezes Związku Cyfrowa Polska.
Na podstawie przeprowadzonego badania, branża cyfrowa wydała rekomendacje, które skieruje do Ministerstwa Edukacji, Ministerstwa Nauki i Ministerstwa Cyfryzacji. W ocenie Cyfrowej Polski podstawowym elementem procesu transformacji cyfrowej polskiej szkoły powinno być dalsze doposażanie szkół w nowoczesne rozwiązania technologiczne, zapewnienie wydajnego łącza internetowego oraz modernizacja lub budowa sieci lokalnych w placówkach edukacyjnych. To – zdaniem ekspertów – powinno iść w parze z poprawą świadomości i edukacją nauczycieli z wykorzystywania nowych technologii w procesie edukacji – czytamy w rekomendacjach. Priorytetowym obszarem działań musi być także rozwój dobrych praktyk z zakresu higieny cyfrowej i cyberbezpieczeństwa – wskazują autorzy raportu „Cyfrowa Szkoła 4.0”. – Proces cyfryzacji edukacji powinien mieć charakter ewolucyjny, a nie rewolucyjny. Do jego procesu należy włączyć także rodziców, nauczycieli, a także samorządy, organizacje pozarządowe i biznes, w tym firmy technologiczne, które dostarczają rozwiązania dla cyfrowej edukacji – przekonuje Michał Kanownik.